بررسی و نقد دیدگاه فخر رازی درباره خالق اعمال انسان با تأکید بر تفسیر مفاتیح الغیب
نویسنده
چکیده مقاله:
نقش انسان در افعال خود، از مباحث مهم کلامی و تفسیری است. فخر رازی همه اعمال انسان را منسوب به خدا میداند و انتساب خالقیت اعمال، توسط انسان را موجب نفی یا تضعیف قدرت خداوند دانسته و کفر و ایمان انسان را ناشی از خلقت خدا شمرده است. اما نظریه متقن و استواری ارائه نکرده، گاه انسان را مجبور شمرده، گاه به آزادی انسان تمایل نشان داده و گاه با طرح نظریه کسب و تمایز بین اراده و خلق خداوند، از پذیرش جبر شانه خالی کرده و گاه انسان را مضطری در صورت اختیار معرفی کرده است. نگارنده به روش تحلیل محتوا به کنکاش آرای فخر رازی پرداخته و نظریه وی را موجب تضعیف جایگاه انسان و نفی مسئولیت او، نفی قاعده علیت و نسبت آفرینش شرور بـه خـداونـد دانسته است. از نتایج این پژوهش میتوان به تبیین رابطه طولی خالقیت خدا و خالقیت انسان و تعلق اراده خداوند بر خالقیت اعمال توسط انسان، تفاوت اراده تکوینی و تشریعی خداوند اشاره کرد
منابع مشابه
چگونگی نقد آراء فخررازی در تفسیر المیزان
تفسیر المیزان، به منزله میزان و سنجش بسیاری از تفاسیر دیگر است. از جمله آن تفاسیر، تفسیر مفاتیح الغیب فخر رازی است که علامه طباطبایی به طور گسترده به بررسی و نقد آن پرداخته است. در این بررسی علامه طباطبایی سه نوع دیدگاه نسبت به آراء تفسیری فخر رازی دارد: در مواردی از جمله: مطابقت با سیاق آیات قرآن، مطابقت با روایات، مطابقت نظر فخر رازی با نظر علامه، استناد به برخی از بیانات تفسیر مفاتیح الغیب، ...
متن کاملنقد و بررسی وجود ذهنی از دیدگاه فخر رازی
ماهیت و واقعنمایی وجود ذهنی یکی از مهمترین مباحث فلسفی و معرفتشناختی بهشمار میآید که رویکردهای مختلفی در این مقوله رقم خورده است. در این میان، برخی قول به شبح و عدهای، قول به تطابق را پذیرفتهاند و کسانی که دو دیدگاه را برنمیتابند، رابطه اضافه بین عالم و معلوم را برتافتهاند. فخرالدین رازی از آن دستهای است که قول اضافه را اختیار کرده و در کتابهای مختلف خود بهگونهای مضطرب، نظر خو...
متن کاملبقای نفس انسان در دیدگاه ابنسینا و فخر رازی
بقای نفس از موضوعات بحثبرانگیز و چالشی در حوزه فلسفه است که در این نوشتار با پرداختن به مفاهیم اساسی آن، این موضوع از دیدگاه ابنسینا و فخر رازی بررسی میشود. ابنسینا از طریق عدم تعلق ذاتی میان نفس و بدن، بقای نفس پس از مرگ را اثبات میکند؛ بدین معنا که فساد بدن، هیچگونه تأثیری در فساد نفس ندارد. فخر رازی نیز بدن را محل تصرف نفس میداند و برای رهایی از شبهه فساد نفس با فساد بدن، معتقد است نب...
متن کاملمعناشناسی ایمان در تفسیر المیزان و مفاتیح الغیب
این نوشتار نگاهى مقایسه اى به معناشناسى، «ایمان»، در نظرگاه فخررازى و علامه طباطبایى دارد. در نگاه فخررازى، «ایمان» تصدیق قلبى است و عمل و اقرار تمام یا جزء ایمان نیست، زیرا مراد از این «الکبیر» تعریف ایمان به معرفت شایسته نیست، زیرا مراد از این معرفت همان تصدیق منطقى است نه قلبى. در برابر فخر رازى، علامه «ایمان» را تصدیق مى شناسد و مراد ایشان از تصدیق همان اعتقاد و علم است که در اصطلاح تصدیق م...
متن کاملبررسی تطبیقی تفسیر آیه اکمال با تأکید بر نقد مناقشه ها درباره دیدگاه شیعه
وجه اصلی تمایز تفسیر آیه اکمال (مائده: 3) در دیدگاه فریقین در دو امر نهفته است؛ یکی در علت نزول آیه و دیگری در تعیین روزی که در این آیه با تعبیر« الیوم » از آن یاد شده است. شیعه با توجه به مفاد آیه، شرایط نزول و مضامین احادیث، علت نزول آیه را اعلان ولایت امام علی (ع) می داند و در این قول، همداستان است. اهل سنت در تبیین مفاد آیه دچار اختلاف نظرند و درباره علت نزول آیه نیز احتمال های متعددی را م...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 10 شماره 36
صفحات 103- 122
تاریخ انتشار 2014-04
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023